جراحی غدد داخلی، نوعی تخصص جراحی است که بر اندام‌های داخلی تمرکز دارد، که شامل تیروئید، پاراتیروئید، جراحی عمومی لوزالمعده، فوق کلیه، مری، معده،روده و... می باشد، شناخت و درمان بیماری‌های غدد، تیروئید، دیابت، چاقی، اختلالات چربی خون، اختلالات قائدگی و پرمویی، بیماری‌های متابولیک و ارثی، کوتاهی قد و اختلال رشد، بلوغ زودرس و دیررس، بیماری‌های غدد جنسی و دستگاه تناسلی، بیماری‌های غدد هیپوفیز، بیماری‌های غدد فوق کلیوی به این گروه از پزشکان مربوط می‌شود.
خدمات جراحان عمومی شامل چه نوع خدماتی است؟
جراحی عمومی متخصصی است که از جراحی‌های تیروئید، بیماری‌های ناحیه مقعد مانند بواسیر، توده‌های زیرجلدی و سطحی، کیسه صفرا، فتق‌ها، سرطان‌های دستگاه گوارش تا بیماری‌های سینه، شقاق مقعد و. . . درحیطه کاری او قرار می‌گیرد.
سرطان تیروئید
تيروئيد غده اي است به شكل پروانه در جلوي گردن در پايين حنجره و بالاي استخوانهاي ترقوه، و دو نوع هورمون ترشح مي كند به نام هاي T4 و T3 که وظیفه تنظيم چگونگي مصرف و ذخيره انرژي در بدن و تنظيم سوخت و ساز بر عهده آنها می باشد. گاهاً غدد تیروئید با بیماری سرطان مواجه می شود،سرطان تیروئید همیشه علائم بارز ندارد، در واقع برخی علائم می تواند در مشکلات دیگری از قبیل ندول پرکار تیروئید نیز اتفاق بیافتد، اما برای تشخیص سرطان تیروئید (ندول بدخیم تیروئید) نسبت به ندول های خوش خیم نیاز به معاینه و بررسی است.
تشخیص بیماری های تیروئید
برخی آزمایش‌های مورد استفاده برای تشخیص و برنامه ریزی جهت جراحی تیروئید
- اولتراسوند تیروئید
- تصویربرداری (سی‌تی‌اسکن، ام‌آرآی) از مقطع عرضی گردن
- عکس رادیولوژی قفسه سینه
- آزمایش مقدار کلسی‌تونین در خون در برخی بیماران
جراحی تیروئید
جراحی تیروئید به چندین دلیل از جمله ندول‌های نشانه‌ای تیروئید، کیست‌های راجعه تیروئید، بیماری گریوز، گواتر و اطمینان از عدم وجود سرطان تیروئید جهت درمان آن، انجام می‌شود. هدف جراحی تیروئید برداشتن بخشی از غده تیروئید یا تمامی آن است. معمولاً بعد از عمل بیمار یک شب در بیمارستان بستری می‌شود.
برای این جراحی نیاز به بیهوشی عمومی است. ازبالش‌های مخصوص برای خم کردن سر به عقب زیر گردن گذاشته می شود. در قاعده گردن برشی به طول ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر ایجاد می‌شود. جراح با استفاده از لنزهای بزرگنمایی محل غده تیروئید همراه با ساختارهای مرتبط به آن را مشخص و تمام یا بخشی از تیروئید را برمی‌دارد. سپس، برش بخیه زده شده و روی آن با چسب‌های نواری استری استریپ و یک گاز خشک و بانداژ بسته می‌شود.
جراحی پاراتیروئید
غدد پاراتیروئید که در نزدیک غده تیروئید قرار دارند مسوول تنظیم کلسیم خون هستند. این غدد با ترشح هورمونی به نام پاراتورمون وظیفه تنظیم کلسیم خون را بر عهده دارند. عارضه‌ی پرکاری غده‌ی پاراتیروئید با جراحی قابل درمان است. هدف جراحی پاراتیروئید یافتن و برداشتن غده پاراتیروئید غیر طبیعی است. در صورتیکه این عمل توسط یک جراح مجرب انجام شود، در ۹۵ درصد جراحی با موفقیت همراه خواهد بود.
تشخیص جراحی پاراتیروئید
- میزان کلسیم - هورمونهای پاراتیروئید فعال (PTH)
- آزمایش کراتینین خون
- تصویربرداری سونوگرافی
- تست ویتامین دی
- تصویربرداری سی‌تی اسکن
درمان جراحی پاراتیروئید
در صورت وجود هرعلائمی، که نشان دهد بیمار مبتلا به مشکلات پاراتیروئید است لازم است جراحی انجام شود و غده یا غدد پرکار پاراتیروئید خارج شوند. جراحی تنها شانس بهبود در این بیماران است. از بیهوشی عمومی برای انجام این عمل استفاده خواهد شد. بالش مخصوص زیر گردن شما قرار داده می‌شود تا سر به عقب برود. برشی به اندازه ۲ تا ۴ اینچ در ناحیه‌ی گردن ایجاد خواهد شد. با استفاده از لنزهایی ذره‌بین محل غدد پاراتیروئید توسط جراح مشخص شده و موارد غیرعادی خارج خواهد شد. برش ایجاد شده بخیه زده می‌شود و محل آن به کمک نوار چسب‌هایی ریز و یک پانسمان با گاز خشک پوشیده خواهد شد.
جراحی لوزالمعده
لوزالمعده غده‌ای به طول تقریباً 6 اینچ به شکل گلابی باریکی می‌باشد که به پهلو قرار گرفته است. انتهای عریض‌تر لوزالمعده را سر آن، بخش میانی آن را بدنه آن، و انتهای باریک آن را دم آن می‌نامند. لوزالمعده در پشت معده و در جلوی ستون فقرات قرار دارد. قسمت سر آن در قوسی از اثنی‌عشر (دوازدهه) قرار گرفته است. لوزالمعده گاها با اختلالاتی همراه می شود که نیاز به بررسی جهت درمان الزامی می شود.
اختلالات لوزالمعده
• التهاب پانکراتیت
• پانکراتیت مزمن
• سرطان لوزالمعده
• دیابت
روش های تشخیص اختلالات لوزالمعده
آزمایش خون، معاینه و اشعه‌ی X
تصویر برداری از لوزالمعده با استفاده از امواج صوتی.
سی‌تی اسکن
ام. آر. آی برای ایجاد تصویر سه بعدی
آندوسکوپی یک تلسکوپ بسیار ظریف که از طریق گلو به سوی معده فرستاده می‌شود.
درلاپروسکوپی آزمایش لوزالمعده با یک ابزار باریک که به داخل آن فرو برده می‌شود.
در بیوپسی نمونه برداری از ذره بسیار کوچکی از بافت لوزالمعده
جراحی لوزالمعده
سرطان لوزالمعده، از سلول‌های مجرای لوزالمعده شروع می‌شود و سپس به لوزالمعده گسترش می‌یابد. ممکن است رگ‌ها و اعصاب آن نیز درگیر شوند.
اگر سرطان لوزالمعده درمان نشود ممکن است از طریق سیستم لنفاوی به تمام اندام‌های گوارشی سرایت کند.
درمان سرطان لوزالمعده با جراحی برای برداشتن بافت سرطانی، رادیوتراپی و شیمی‌درمانی امکانپذیر است. پانکراتکتومی به دو صورت باز و لاپاروسکوپی به انجام می‌رسد. در روش باز یک برش بزرگ روی شکم ایجاد می‌شود اما در روش لاپاروسکوپی چند برش کوچک جهت ورود ابزارهای جراحی بر روی پوست ایجاد می‌شود. شکم بوسیله گاز که معمولاً از نوع کربن دی‌اکسید می‌باشد پر می‌شود تا جراح دید بهتری از طریق دوربین‌ها به فضای شکمی داشته باشد. اگر پانکراتکتومی به صورت پارشیال باشد جراح عروق را کلمپ و سپس قطع می‌نماید و پانکراس را برای برداشتن آماده می‌کند. اگر بیماری لوزالمعده به عروق یا شریان طحال سرایت کرده باشد این عضو نیز همراه پانکراس برداشته می‌شود.
غدد فوق کلیوی
غدد فوق کلیوی یا آدرنال، دو غده مثلثی شکل هستند که در بالای کلیه ها قرار گرفته اند. غدد فوق کلیوی هورمون های مهمی تولید می کنند. ممکن است این غدد دچار توده های خوش خیم یا بدخیم مثل سرطان شوند. اما اگر به هر دلیلی پزشک تشخیص دهد که این غدد برای حفظ سلامت فرد باید برداشته شوند، بدن فرد می تواند این وضعیت را تحمل کند.
تشخیص سرطان فوق کلیه
- آزمایش خون وبررسی افزایش سطح هورمونهای فوق کلیه
- آزمایش ادرار و بررسی موادی که در ادرار ترشح می شود
- روشهای عکس برداری مانند سی تی اسکن و MRI
جراحی غدد فوق کلیوی
معمولاً جراحی غدد فوق کلیوی به صورت” لاپاروسکوپی” انجام می‌شود که در آن به جای یک شکاف بزرگ چندین شکاف کوچک برای انجام عمل به منظور تسریع بهبودی و درد کمتر انجام می شود و توسط فوق تخصص اورولوژی انجام می شود.
درمانهای مبتنی بر جراحی برای تومورهای آدرنال “ادنالکتومی” نامیده می‌شود. در این عمل، کل غدد فوق کلیوی و بافت‌های چربی اطراف آن برداشته می‌شود. این عمل برای تومورهای آدرنال که بزرگتر از ۵ سانتی‌متر هستند یا برای تومورهای کوچکتر که مشکوک به سرطان هستند یا برای تولید بیش از حد هورمون‌ها، انجام می‌شود. آدرنالکتومی به روش لاپروسکوپیک انجام می‌شود مگر در مواقعی که تومور رشد زیادی کرده باشد یا در اندام‌های اطراف نفوذ کرده باشد. اگر تومور در بافت‌های اطراف مثل کبد یا طحال نفوذ کرده باشد ممکن است این ارگان‌ها برداشته شوند. بسته به محل و پیشرفت بیماری، روشهای عمل باز مورد استفاده قرار می‌گیرد.